İster yıllık maaş alıyor olun, ister saatlik ücret alıyor olun, maaş çekinizde iki farklı rakam görebilirsiniz. Bu iki sayıya genel olarak “net ücret” ve “brüt ücret” denir. Bu yazımızda brütten nete maaş hesaplama, netten brüte maaş hesaplama, brüt maaş hesaplama, net maaş hesaplama, brüt maaş nedir, net maaş nedir gibi sorularınızın nasıl hesaplanacağını bulabilirsiniz.
Brütten nete maaş hesaplama işlemi öncesinde, brüt maaş ücretinizi bilmeniz gerekmektedir.
Brüt Maaş = Net Maaş + (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi) + Gelir Vergisi + Damga Vergisi
Brütten Nete 2022 yılı özelinde yapılıyorsa; 2022 yılına ait verileri işleminizde kullanmayı unutmamalısınız.
Brütten nete maaş hesaplarken kullanacağınız Gelir Vergisi bilgisine; gelir (kazanç) tutarının (vergi matrahı), gelir vergisi oranıyla çarpılması ile ulaşabilirsiniz.
Brütten net maaş hesaplama 2022 işlemi için:
%15 SGK + İşsizlik payı oranını brüt maaş ile çarpın.
Kalan tutar üzerinden %15 (18.000 TL’ye kadar) oran çarpılarak Gelir Vergisini elde edin.
Brüt Ücret 759/100000 damga vergisi oranı ile çarpın.
Bu 3 işlemin sonucunu toplayarak; en baştaki brüt ücretinizden çıkartın. Böylece 2022 net maaş ücretinizi öğrenebilirsiniz.
Brüt maaş nedir sorusu pek çok maaşlı çalışanın en sık sorduğu sorular arasında yer almaktadır. Çalışanın mevcut maaş bordrosunda görünen, sigorta, vergiler ve kesintileri de içeren toplam tutar; brüt maaş olarak adlandırılmaktadır. Brüt maaşı bilmek çalışan için oldukça önemlidir zira kesintiler sonrasında net maaşın ne kadar olduğu da bu şekilde öğrenilebilir.
Çalışanların en çok merak ettiği sorulardan biri ise "net maaş nedir" konusu olarak öne çıkmaktadır. Çalışanın, ilgili kesintiler yapıldıktan sonra aldığı maaş miktarına net maaş denmektedir.
Çalışanların ay sonunda eline geçen net maaş miktarına denilen net maaş, asgari geçim indirimi de eklenerek çalışanlara verilir. Net maaş brüt maaş arasındaki fark için kısaca brüt maaş, maaşın kesinti yapılmamış ham hali; net maaş ise kesintiler sonrası çalışanın eline geçen net miktar diyebiliriz.
Net maaşa dair bilinmesi gereken şeylerden biri de; net maaşın içine AGİ’nin dahil edilmediğidir. Asgari geçim indirimi, brüt veya net maaş içerisinde yer almaz, net maaş miktarının üzerine eklenerek çalışanlara verilir.
Peki AGİ nedir? AGİ olarak bilinen asgari geçim indirimi; çalışanın medeni hali ve hanedeki çocuk sayısına göre değişiklik gösteren; 16 yaşından büyük tüm çalışanların geçimini sağlayacak kısmının toplam gelirden çıkarılmasına verilen isimdir. İşveren tarafından çalışana devlet adına ödenen AGİ, işverenin gelir vergisinden düşülmektedir.
Net maaş hesaplama formülü, yazının başında da anlattığımız gibi brüt maaş oranından SGK primi, işsizlik primi, gelir vergisi, damga vergisinin çıkarılmasıyla elde edilir.
Net maaşa eklenenlerden biri de asgari geçim indiriminin dışında çalışanların yaptıkları mesai süreleridir. Maaş bordrolarında yer alan net maaşa eklenen mesai sürelerinin hesaplaması ise şu şekilde olur.
- Çalışanların normal çalışma sürelerinin dışında çalıştıkları her saat için; normal çalışma sürelerinde verilen saat başına düşen miktarın %50 oranında artırılır.
- Bu işlemin sonunda elde edilen meblağ, mesai saatlerine göre toplanarak çalışanın net maaşına eklenir.
- Burada söz konusu olan çalışanlar, haftalık tavan çalışma süreleri olan 45 saatin üzerinde görev aldıkları zaman fazla mesai yapmış olarak sayılmaktadır.
- Yapılan mesai sonucunda çalışanların alacakları mesai ücretleri; çalışanların net maaş oranlarına eklenir.
Brüt ve net maaş arasındaki farkı anlamak için yapmanız gereken ilk önemli şey; iş yerinizin ilgili departmanından maaş bordronuzu istemek olacaktır. Kesintileri inceleyebileceğiniz bu bordroda; brüt maaşın net maaştan daha yüksek olduğunu görebilirsiniz. Net maaş her zaman brüt maaşa bağlı olmakla birlikte; brütte işverenin çalışan için ödediği giderler de miktarın içindedir, günün sonunda çalışanın cebine giren miktar ise kesintiler sonrası net maaştır. Brüt maaşta, kesintiler nedeniyle çalışanın yıl sonuna doğru hesabına yatan maaş oranı gittikçe azalmaktadır. Vergi oranlarının yıl içinde değişiklik gösterdiği de düşünüldüğünde çalışanın brüt maaşta çok net bir dengesinin olmadığını söylemek mümkün. Bu yüzden maaş anlaşması yaparken brüt değil net üzerinden anlaşma yapmak istediğinizin altını çizmenizde fayda var.,
Brüt maaş, içerisinde çeşitli vergi kesintileri olacağı anlamına gelir. Örnek vermek gerekirse brüt maaş içerisinde yer alan gelir vergisi bu kesintilerden en önemlisi olarak sayılabilir. Çeşitli faktörlerle hesaplanan gelir vergisi ile çalışanlar elde ettikleri aylık kazanç üzerinden devlete vergi öderler.
Gelir vergisi kesintisi hesaplanırken; aynı zamanda işsizlik sigortası, işçi payı ve SGK primleri de kesinti olarak çıkartılır.
Son olarak brüt maaş ücretinden damga vergisi, SGK primleri ve işsizlik primleri de çıkarılır.
Brüt maaş ile net maaş hesaplaması yapmak için kullanmanız gereken hesap formülünü bu yazımızda bulabilirsiniz.
Brüt maaş ile net maaş hesaplama yapmak için:
Brüt Maaş = Net Maaş + SGK primi + İşsizlik Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi işlemini kullanabilirsiniz. Net maaş hesaplamak istediğinizde ise kullanmanız gereken formül yine farklıdır. Bu kez Net Maaş = Brüt Maaş – (SGK Primi + İşsizlik Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi) işlemini kullanarak istediğiniz net maaş hesabına ulaşabilirsiniz.
Brüt maaş oranınız 2022 dahil olmak üzere her yıl için farklılık gösterebilir.
İşvereninizin yaptığı maaş zammı da brüt üzerinden aynı şekilde yıllara göre değişiklik gösterebilir.
Net ve brüt maaş oranına etki eden faktörler ise bununla sınırlı değildir.Net ve brüt maaş oranınıza etki eden faktörlerin başında uygulanan vergi indirimleri örneği gösterilebilir.
Gelir vergisinde dahil olmak üzere diğer vergi çeşitlerinde uygulanabilecek indirimler, günün sonunda aldığınız maaş oranı üzerinden büyük oynamalara sebep olabilir.
Peki maaş oranınızda bu kadar önemli olan gelir vergisi nedir?
Gelir vergisi; hukukta hak edinebilen gerçek kişilerin ve yetki kullanabilen kurumlaşmamış kişilerin gelirleri üzerinden alınan orana verilen isimdir. Burada gelir olarak baz alınan şey ise söz konusu gerçek kişinin bir takvim yılı içinde, yani ilgili yıla ait ocak ayının 1. günü başlayıp, aralık ayının son günü biten süre içinde elde ettiği kazanç ve gelirlerin tam tutarıdır. Her yıl olduğu gibi 2022 gelir vergisi dilimleri de değişiklik göstermektedir. İlgili çalışanın hangi vergi dilimine gireceğini ise kazandığı oran belirler. 2022 gelir vergisi dilimleri ise 32.000 TL'ye kadar %15 olarak belirlenmiştir.
Brüt maaşınızı sağlıklı bir şekilde sorgulamak için iş yerinizin ilgili departmanından maaş bordrolarınızı talep edebilir veya yine ilgili departmanlardan sözlü bilgi alabilirsiniz.
Brüt maaş konusunda en çok sorulan sorulardan biri olan bu konunun cevabı aslında oldukça basit. Her ay değişen şey brüt ücretiniz değil her ay elinize kesintiler sonrası geçen net maaşınızdır. Vergi ve kesinti oranları her ay değişiklik gösterdiğinden yıl sonuna doğru net maaşınız aşağı inen bir grafikte azalarak değişim gösterecektir.
Mesela brüt maaş alan çalışanların en çok sordukları şeylerden biri de yılbaşında neden daha çok maaş aldıkları yönündeki sorudur. Bunun sebebi ise yılbaşında kesintinin az olması; yıl sonuna doğru ise brüt maaştan yapılan kesintilerin artmasıdır.
Her sektör ve her iş yerinin; departman ve konumuna göre çalışanına uygulayacağı zam oranı değişiklik gösterebilir. Aldığınız zam; iş yerinizle en başta brüt mü yoksa net mi maaş üzerinden anlaşıp anlaşmadığınıza göre farklılık gösterebilir.
Maaş zammını yüzdelik oran üzerinden ise aşağıdaki maddeleri izleyerek hesaplayabilirsiniz:
● Mevcut maaşınızı; işvereninizin size belirttiği oran ile çarpın.
● Elde ettiğiniz sayıyı yüze bölün.
● Ortaya çıkan sayıyı maaşınıza ekleyin.